منطقه خليج فارس و درياي عمان به عنوان محدوده ويژه ‪ SPECIAL AREA‬تحت مقررات كنوانسيون ممانعت از آلودگي دريايي- ‪ MARPOL 73/78‬براي حفظ محيط زيست اين منطقه قرار گرفتند.

نمايندگي سازمان بنادر و كشتيراني جمهوري اسلامي ايران در لندن روز شنبه اعلام كرد: اين تصميم در اجلاس پنجاه و ششم كميته حفاظت محيط زيست دريايي سازمان بين‌المللي دريانوردي كه از تاريخ ‪ ۱۸‬تا ‪ ۲۲‬تيرماه در شهر لندن برگزار گرديد، به تصويب رسيد.

در اين گزارش، مصوبه اخير دستاوري بزرگ براي دولت جمهوري اسلامي ايران و ساير دولت‌هاي حاشيه خليج فارس و عمان در اعطاي وضعيت محدوده ويژه "‪ "Special Area - SA‬به اين منطقه محسوب مي‌شود.

نمايندگي ايران در سازمان بين‌المللي دريانوردي (آيمو) همچنين اعلام كرد:
در كنوانسيون بين‌المللي ممانعت از آلودگي ناشي از كشتي‌ها - ‪73/78‬ ‪ MARPOL‬منطقه خليج فارس و عمان تحت عنوان "‪ "Gulfs Area‬در كنار مناطق مخصوص و محدود ديگر جهان مورد شناسايي قرار گرفته، اما براي اجراي مقررات ويژه اين مناطق و اعطاي وضعيت و حالت ‪ ،SA‬دولتهاي حاشيه آن بايد خود را با مقررات آمده در ضمايم يك و پنج كنوانسيون مورد نظر منطبق مي‌ساختند.

دو معيار عمده براي اين منظور عبارت است از: تصويب كنوانسيون مارپول توسط دولت كشورهاي حاشيه خليج فارس و ديگري فراهم نمودن تسهيلات دريافت مواد زايد، پسمانده‌هاي نفتي مخلوط با آب، ضايعات و فضولات كشتي در بنادر منطقه.

دولت جمهوري اسلامي ايران در ميان كشورهاي منطقه، به عنوان دارنده بيشترين نوار ساحلي، از پيشگامان تصويب و الحاق به كنوانسيون مارپول و ضمايم مورد اشاره و نيز تهيه تسهيلات مورد نياز براي تخليه زباله‌ها و پسمانده‌هاي آلوده به مواد نفتي در بنادر بوده است.

با اين وجود، بعضي از دولتهاي منطقه اخيرا به كنوانسيون ملحق گرديده و تسهيلات مورد نظر را فراهم كرده‌اند.

گزارش حاكي است: تلاش‌هاي صورت گرفته توسط سازمان بنادر و كشتيراني ايران طي ساليان متمادي در ترغيب اين كشورها جهت ايجاد شرايط لازم (با همكاري سازمان منطقه‌اي حفاظت محيط زيست دريايي موسوم به " ‪ " ROPME‬مستقر در كشور بحرين) موثر و كارساز بوده است.

"پس از گذشت ‪ ۳۴‬سال از تصويب كنوانسيون مارپول و شناسايي منطقه خليج فارس و عمان به عنوان منطقه ويژه به جهت برخورداري از حساسيت‌هاي زيست محيطي، با فراهم گرديدن شرايط لازم آمده در كنوانسيون، دولت‌هاي منطقه متشكل از ايران، قطر، بحرين، امارات متحده عربي، عربستان سعودي و كويت مشتركا طي سند شماره ‪ MEPC56/8/2‬از كميته اصلي آيموموسوم به ‪ MEPC‬به عنوان مسئول رسيدگي به درخواستهاي اعطاي وضعيت ‪ ،SA‬خواسته‌اند تا در اين خصوص بررسي‌هاي لازم را انجام دهد و پس از احراز برآورده شدن شرايط مقرر در كنوانسيون، اقدام لازم را بعمل آورد."
نمايندگي سازمان بنادر و كشتيراني جمهوري اسلامي ايران در لندن اضافه كرد: با دفاعيات بعمل آمده توسط دولت‌هاي فوق الذكر از جمله ايران و نيز جلب حمايت ساير كشورها از طريق رايزني فشرده انجام يافته توسط نمايندگان حاضر در اجلاس پنجاه و ششم كميته، يكي از خواسته‌هاي ديرينه دولت ايران تحقق يافت و نتيجتا كميته مورد نظر با اجماع با صدور قطعنامه‌اي با اعطاي وضعيت ويژه ‪ SA‬به منطقه خليج فارس و عمان موافقت نمود.

"به موجب اين قطعنامه الزام آور و به استناد مواد مربوطه ضمايم يك و پنج كنوانسيون مارپول، مقررات خاص مربوط به اين محدوه ويژه از تاريخ يكم آگوست سال ‪ ۲۰۰۸‬ميلادي براي تمامي كشتي‌هاي ترددكننده در آبهاي منطقه ساري و جاري خواهد شد."
اين مقررات كه در مواد ‪ ۱۵‬و ‪ ۳۴‬ضميمه يك و ماده ‪ ۵‬ضميمه پنج كنوانسيون مارپول پيش بيني شده‌اند، محدوديت‌هاي ويژه و بيشتري را در ارتباط با تخليه مواد زايد آلوده به مواد نفتي و ضايعات ديگر ناشي از فعاليت‌هاي كشتيها به دريا ايجاد خواهد كرد، در حاليكه اين محدوديت‌ها در ساير مناطق دريايي دنيا وجود ندارد.

اهميت موضوع از اين لحاظ مي‌باشد كه خليج فارس با داشتن منابع غني زيست محيطي و از طرفي محصور بودن از سه جهت ، همواره در معرض خطرات جدي ناشي از فعاليت‌هاي كشتيراني بوده است.

"در اين خصوص كافي است به آمار ساليانه تعداد كشتيهاي متردد به اين منطقه كه بالغ بر شصت هزار فروند مي‌شود و عمده آنها را كشتيهاي حامل مواد نفتي تشكيل مي‌دهد، توجه شود."
منطقه حساس خليج هميشه فارس همواره از ساير منابع آلاينده به خصوص سكوها، عملياتهاي حفر چاههاي نفتي و بارگيري آن رنج برده و تا آنجا كه به ترافيك دريايي مربوط مي‌شود، با توجه به ميزان بالاي تردد كشتي‌ها و در نتيجه حجم بالا و غير قابل اغماض ضايعات و پسمانده‌هاي ناشي از فعاليت‌هاي كشتيراني، تصويب طرح مورد نظر دستاوردي بسيار مهم و ارزشمند براي حفظ محيط زيست ظريف اما شكننده منطقه محسوب مي‌شود.

در اين گزارش با اشاره به تلاشهاي صورت گرفته توسط سازمان بنادر و كشتيراني جمهوري اسلامي ايران به عنوان ارگان و نماينده كشورمان نزد سازمان بين‌المللي دريانوردي، موفقيت بدست آمده در سالي كه از طرف اين سازمان به عنوان " پاسخ آيمو به چالشهاي جاري زيست محيطي" نام‌گذاري شده است، به دولت و ملت بزرگ ايران به خصوص ساحل نشينان عزيز جنوب كشور تبريك گفته شده است.

منبع